ارتودنسی متحرک چيست و در چه مواردي كاربرد دارد؟

بطور کلی درمان های ارتودنسی بر حسب نوع دستگاهی که ارتودنتیست به کار می گیرد به دو نوع اصلی، ارتودنسی ثابت (Fix)  و ارتودنسی متحرک (Removable) تقسیم می شوند. در ارتودنسی ثابت، وسایل روی دندان ها چسبیده و بیمار نمی تواند آنها را از دهان خود بیرون آورد. در این نوع ارتودنسی، ارتودنتیست می تواند هر دندانی را که روی آن وسیله نصب شده است را در هر سه جهت جابجا نماید. در ارتودنسی ثابت به تکمه ها وقطعاتی که  روی دندان می چسبد، براکت می گویند و در واقع این براکت استت  که نیروی سیم های ارتودنسی را به دندان وارد کرده و آن را به حرکت در می آورد.

در درمان هایی که ارتودنتیست از وسایلی استفاده می کند که بیمار می تواند آنها را ازدهان خود خارج کند به اصطلاح  ارتودنسی متحرک به کار رفته است. درمان به کمک ارتودنسی متحرک، در مواقعی صورت می پذیرد که کودک در سنین پایین بوده و دارای دندان های شیری و یا ترکیبی از دندان های شیری و دائمی است و متخصص ارتودنسی باا هدف انجام اقدامات پیشگیرانه و یا کمک به اصلاح روند رشد از این وسایل استفاده می کند.  البته در افراد بزرگسالی که جابجایی و حرکت محدودی از دندانها نیاز باشد نیز اینن دستگاهها ممکن است بکار گرفته شوند. در ارتودنسی متحرک حرکت دندان ها بسیار محدود بوده و تسلط ارتودنتیست روی دندان ها نسبت به ارتودنسی ثابت کمتر است. در بین مردم گاها" به دستگاه های ارتودنسی متحرک، "پلاک" نیز گفته می شود.

می توان از موارد زیر بعنوان شایعترین موارد  استفاده از ارتودنسی متحرک نام برد:

-   اگر یک یا تعداد معدودی از دندانهای کودک در مسیری نابجا روییده باشند به نحوی که  در صورت تداوم این جهت رویشی، اختلالات بعدی شدیدتری به دیگر دندان ها تحمیل گردیده و یا حتی منجر به انحراف رشد استخوان های فک  کودک شوند،متخصص ارتودنسی با تهیه یک دستگاه ساده متحرک ارتودنسی به آن دندان ها نیرو اعمال کرده و مسیرر  رویش آنها را اصلاح می کند. 

اگر کودک دارای عادت غلط دهانی مانند مکیدن لب و یا انگشت بوده و یا دائما" زبان خود را به سمت  دندان های جلویی می برد به نحوی که این دندان ها در حالت عادین می توانند به هم نمی رسند، متخصص ارتودنسی با استفاده از دستگاه های ارتودنسی متحرک می تواند به کودک کمک نماید تا از گسترش این عادت ها جلوگیری نماید. به اینن  دستگاههای متحرک به اصطلاح، "عادت شکن" می گویند.  

  اگر کودکی زود تر از موعد مناسب یک یا تعدای از دندان های شیری خود را به هر دلیل از دست داده باشد، به نحوی که تا زمان رویش دندان های دائمی وی مدت نسبتا" طولانی باقیمانده باشد، ارتودنتیست می تواند با کمک دستگاه های ارتودنسی متحرک ویژه، فضای این دندان ها راحفظ نموده و باعث شود که دندان های مجاور ناحیه بیی دندانی سر جای خود بمانند و مکان رویش دندانهای دائمی حفظ شوند. به این دستگاه ها  به اصطلاح " فضا نگهدارنده" می گویند. اگر کودک از این دستگاه ها استفاده نکند،، دندان های شیری مجاور ناحیه بی دندانی حرکت کرده و جای خالی را پر می کنند و در واقع باعث نهفتگی دندان دائمی می شوند.

  اگر در کودکی هر یک از فکین، از رشد طبیعی برخوردار نبوده و والدین ببینند که یکی از فکین جلو و یا عقبتر از دیگری است، متخصص ارتودنسی می تواند با استفاده از دستگاههای متحرک ویژه ارتودنسی، نسبت به اصلاح مسیر رشد استخوانی فکین کودک اقدام نموده و شدت عارضه را کاهش دهد.این نوع درمان در دوره زمانی خاصی از زندگی کودک در محدوده نزدیک به بلوغ وی قابل انجام است. اگر این دوره زمانی طلایی و مهم از دست برود، برای درمان مشکلاتا سکلتالی و استخوانی تنها راه علاج، درمان های جراحی است. به این نوع دستگاه های ارتودنسی متحرک که ماهیت درمان های پیشگیرانه ارتوپدی را دارند به اصطلاح "دستگاه های فانکشنال و یا کاربردی" می گویند.

مطالب مرتبط:

ارتودنسی دیمون

ارتودنسی لینگوال

ردیف کردن دندان

متخصص ردیف کردن دندان

ناهنجاری های فک